📅 تاریخ انتشار: ۲۹ مرداد ۱۴۰۴
روش افزایش تمرکز در درس خواندن
تا به حال برای شما پیش آمده است که ساعت‌ها درس خوانده باشید، اما در پایان حس کنید هیچ چیز یاد نگرفته‌اید؟ در مسیر یادگیری دروس، موفقیت تحصیلی و برنامه‌ریزی کنکور، تمرکز یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که کیفیت مطالعه را چندین برابر میکند. بسیاری از دانش‌آموزان می‌گویند وقت زیادی را با کتاب‌های درسی خود می‌گذارنند اما هنگام درس خواندن، ذهنشان مدام سراغ موضوعات دیگر مانند موبایل، افکار روزمره، نگرانی‌های آینده و... می‌رود و در نتیجه درس خواندن آنها دستاورد چندانی ندارد.
این موضوع کاملاً درست است که حواسپرتی بخشی طبیعی از ذهن انسان است اما می‌توان با یادگیری روش‌های کاربردی آن را مدیریت کرد. تکنیک‌هایی مثل برنامه‌ریزی درست، استفاده از روش پومودورو، مطالعه فعال و حتی ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی، می‌توانند میزان تمرکز دانش‌آموز در زمان درس خواندن را افزایش دهند. در ادامه به روش‌های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن اشاره خواهیم کرد.
اهمیت تمرکز هنگام درس خواندن
لازمه یادگیری دروس، داشتن تمرکز کافی هنگام مطالعه است. هنگامی که ذهن شما روی درس متمرکز نباشد، حتی ساعت‌ها مطالعه هم نتیجه چندانی نخواهد داشت و مطالب به خوبی در حافظه باقی نمی‌مانند. داشتن تمرکز به مغز انسان کمک میکند تا اطلاعات را بهتر پردازش کرده، درک بهتری از مفاهیم داشته باشد و یادگیری دروس سریع‌تر و کارآمدتر انجام شود. به خاطر بسپارید که راز موفقیت رتبه برتر کنکور پیش از هر چیز، داشتن تمرکز بالا است.
وقتی ذهن کاملاً روی درس متمرکز باشد:
- مطالب بهتر درک می‌شوند: مفاهیم دشوار و پیچیده قابل فهم می‌شوند.
- اطلاعات در حافظه فرد ماندگارتر می‌شوند: یادگیری عمیق باعث کاهش فراموشی و نیاز کمتر به مرور دروس خواهد شد.
- مطالعه کارآمدتر میشود: در زمان کمتر، حجم زیادی از درس‌ها با کیفیت بالا در ذهن ثبت خواهند شد.
- سرعت پیش‌روی افزایش می‌یابد: درس‌ها سریع‌تر و بدون وقفه درک و تفهیم می‌شوند.
- صرفه‌جویی در زمان: با تمرکز بالا، زمان مطالعه کاهش پیدا میکند.
- ضروری برای آموزش آنلاین: در دوره‌های خودانضباط و منابع آموزشی آنلاین، تمرکز کلید بهرهوری حداکثری است.
دلایل حواسپرتی هنگام مطالعه
عوامل | دلایل شایع حواسپرتی | توضیحات |
بی‌علاقگی به درس | زمانی که موضوع جذاب نباشد، ذهن به دنبال چیزهای جذاب‌تر می‌رود. | |
افکار پراکنده | نگرانی‌ها و دغدغه‌های زندگی، تمرکز افراد را کم میکند. | |
خستگی و کمبود خواب | ذهن و بدن خسته نمی‌تواند خوب تمرکز کند. | |
درونی (ذهنی و جسمی) | گرسنگی/ افت قند خون | گرسنگی، کمبود انرژی و افت قند خون؛ تمرکز را پایین می‌آورد. |
اضطراب | اضطراب و استرس، ذهن را پراکنده و یادگیری را سخت میکند. | |
هیجان شدید | عصبانیت، ناراحتی یا هیجان شدید تمرکز را مختل خواهد کرد. | |
نداشتن برنامه منظم | عدم برنامه‌ریزی در مطالعه باعث کاهش تمرکز میشود. | |
محیط نامناسب مطالعه | سروصدا، نور کم یا زیاد، دمای نامطلوب و در حالت کلی محیط نامناسب، ذهن را منحرف میکند و تمرکز را از بین می‌برد. | |
بیرونی (محیطی) | وسایل دیجیتال | گوشی، لپ‌تاپ و شبکه‌های اجتماعی تمرکز را کم میکنند. |
انجام چند کار هم‌زمان | انجام دادن کارهای هم‌زمان، باعث کاهش بازدهی میشود. | |
حضور افراد مزاحم | حضور افراد مزاحم یا اخبار دلهره‌آور تمرکز را کاهش می‌دهد. |
راهکارهایی برای افزایش تمرکز در زمان درس خواندن
اگه شما دانش‌آموزی هستید که عدم تمرکز باعث میشود در یادگیری مطالب مشکل داشته باشید، نگران نباشید زیرا ما در ادامه روش‌هایی را برای تمرکز کردن در زمان مطالعه را به شما ارائه می‌دهیم.
آماده‌سازی محیط مطالعه
محیط مطالعه تأثیر زیادی روی تمرکز و کیفیت یادگیری دارد. بدیهی است که این محیط باید مرتب باشد. میز مطالعه باید مرتب و منظم باشد تا ذهن بتواند بدون حواسپرتی روی مطالب مختلف دروس، تمرکز کند. نور کافی، دمای مناسب و صندلی راحت (حتی صندلی ارگونومیک)، از فاکتورهای مهم هستند. بهتر است محیط مطالعه فقط برای درس خواندن استفاده شود، چون ذهن با دیدن همان محیط به حالت مطالعه وارد خواهد شد.
برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری
داشتن یک برنامه منظم درسی و معین کردن اهداف مطالعاتی برای هر جلسه درس خواندن، باعث میشود ذهن بداند که باید دقیقاً چه کاری انجام دهد. شما می‌توانید در برنامه‌ریزی کنکور و برنامه‌ریزی مطالعاتی در طول سال تحصیلی، مطالب را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید و برای هر بخش یک هدف مشخص قرار دهید. این هدف‌ها می‌توانند شامل موارد مختلفی از جمله تعداد صفحات، حل تمرین‌ها، تست‌زنی یا یادگیری یک مفهوم خاص از پیش تعیین‌شده باشند. ثبت این اهداف در دفتر برنامه‌ریزی، کاغذ یا اپلیکیشن برنامه‌ریزی باعث میشود که شما شاهد پیشرفت خودتان باشید و برای ادامه مسیر انگیزه بیشتری پیدا کنید.
تندخوانی
سرعت مطالعه باعث میشود ذهن کمتر فرصت حواسپرتی پیدا کند و تمرکز فرد بالا برود. این یعنی وقتی که دانش‌آموز تندتر مطالعه کند، ذهن به مسائل غیرضروری نمی‌پردازد و فرد از مسیر مطالعه منحرف نمی‌شود. برای تمرین تندخوانی می‌توانید هنگام مرور کتاب، نکات اصلی را پیدا کنید و مطالعه نمایید و جزئیاتی که مهم نیستند را نادیده بگیرید. جالب است بدانید که حتی تمرین چشم برای حرکت سریع بین سطرها برای تندخوانی، در بلندمدت مهارت تمرکز را افزایش می‌دهد.
استفاده از تکنیک‌های زمان‌بندی (پومودورو)
تکنیک‌های زمان‌بندی مانند روش پومودورو یکی از بهترین کارها برای افزایش تمرکز است. در این روش شما ابتدا ۲۵ دقیقه مطالعه فعال، سپس ۵ دقیقه استراحت کوتاه و بعد از ۴ چرخه، یک استراحت طولانی‌تر خواهید داشت. این تکنیک به ذهن کمک میکند تا خسته نشود. در حقیقت این استراحتهای کوتاه 5 دقیقه‌ای باعث تازه شدن ذهن خواهد شد. با مرور مداوم، یادگیری عمیق‌تر میشود و ذهن برای جلسات طولانی‌تر آماده میشود.
یادداشت‌برداری مؤثر
یادداشت برداشتن از مطالب و نکات مهم کتاب درسی باعث میشود اطلاعات به شکل فعال در ذهن پردازش شده و در حافظه بلندمدت ذخیره شوند. می‌توانید نکات کلیدی، سوالات یا نمودارهای ساده را در دفتر خود بنویسید و بکشید تا ذهن درگیر یادگیری آنها شود. همچنین استفاده از رنگ‌ها و نشانه‌ها برای اهمیت دادن به نکات مختلف، تمرکز و حافظه تصویری را تقویت میکند.
رفع عوامل دیجیتال و وسایل مزاحم
تلفن همراه، اعلان‌های شبکه‌های اجتماعی و وقت گذراندن در فضای مجازی بزرگ‌ترین دشمن تمرکز هستند. حتی وقتی فکر می‌کنید فقط نگاهی کوتاه به آنها می‌اندازید، ذهن شما از درس و فضای مطالعه جدا میشود. بهتر است ابتدا تلفن را کنار بگذارید یا آن روی حالت سکوت قرار دهید و فقط در زمان استراحت کوتاهتان از آن استفاده کنید.
تقویت انگیزه و علاقه
انگیزه باعث میشود تمرکز و یادگیری عمیق‌تر شود. شما می‌توانید برای افزایش انگیزه یک جایزه برای موفقیت‌های کوچکتان تعیین کنید، پیشرفت خود را ثبت کنید یا اهداف بلندمدت خود را مرتباً یادآوری نمایید. پیدا کردن جنبه‌های جذاب موضوع درسی نیز می‌تواند علاقه شما را به درس و تمرکزتان هنگام مطالعه را افزایش دهد.
زندگی در لحظه
تمرکز واقعی زمانی حاصل میشود که ذهن در لحظه حاضر باشد و در گذشته و آینده سیر نکند. هر زمانی که متوجه شدید ذهن شما از مطالعه منحرف شده است، خودتان را ملزم کنید که دوباره به درس خواندن بازگردید. تمرین مداوم این کار، قدرت بازگرداندن توجه را افزایش خواهد داد و شما به مرور زمان می‌توانید بدون حواسپرتی دروس خود را به خوبی مطالعه کنید.
ورزش و تحرک بدنی
ورزش کردن را فراموش نکنید. ورزش باعث افزایش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به مغز میشود و این‌گونه تمرکز را افزایش می‌دهد. حتی چند دقیقه پیاده‌روی یا دویدن کوتاه و یا انجام حرکات کششی در طول روز، نه تنها کمک میکند شما روی فعالیت‌های مورد نظرتان مانند مطالعه تمرکز کنید، بلکه استرس را کاهش داده و خواب بهتری را هم فراهم میکند که همه اینها برای داشتن برنامه‌ریزی کنکور و درس خواندن درست لازم است.
مدیریت عوامل درونی
خواب کافی، تغذیه سالم و کنترل استرس از عوامل اصلی تمرکز هستند. شما باید عوامل درونی که مانع از تمرکز کردن می‌شوند را کنترل و مدیریت کنید. بدیهی است که مغز خسته یا گرسنه نمی‌تواند تمرکز مناسبی داشته باشد. تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یا تمرینات ذهن‌آگاهی می‌توانند استرس را کاهش دهند و ذهنتان را برای یادگیری مطالب جدید، آماده کنند.
داشتن مطالعه فعال
مطالعه غیرفعال، یعنی فقط به متن نگاه کنید. اما مطالعه فعال به این معنی است که ذهن شما هنگام مطالعه، درگیر پردازش مطالب شود. با علامت‌گذاری نکات مهم، پرسیدن سوال، یا توضیح دادن مطالب به خودتان یا اطرافیان، یادگیری عمیق‌تر میشود.
استفاده از کاغذ و خودکار
عدم تمرکز شما به علت وجود افکار مزاحمی است که هنگام مطالعه به سراغتان می‌آید. این افکار را روی کاغد بنویسید. نوشتن افکار مزاحم روی کاغذ باعث میشود که ذهن شما کمتر درگیر آنها شود و تمرکز روی درس حفظ شود.
استفاده از کش برای تمرکز
راه دیگری که برای افزایش تمرکز به شما پیشنهاد می‌دهیم، پستن کش دور مچ دستتان است. اگر نوشتن افکار کافی نبود و باعث تمرکز کردن شما نشد، می‌توانید از این تکنیک فیزیکی استفاده کنید. هنگامی که فکر مزاحم به سراغتان آمد، کش دور مچ دستتان را کمی بکشید و رها کنید تا به خودتان یادآوری کنید که ذهن باید به تمرکز بازگردد. این تکنیک مخصوصاً در زمان مطالعه طولانی و خستگی ذهنی مؤثر خواهد بود.
کنترل اطلاعات ورودی مغز
در زمان استراحت بین درس خواندن یا قبل از مطالعه، از شنیدن اخبار اضطراب‌آور یا دریافت اطلاعات اضافی پرهیز کنید. مغز شما برای یادگیری مطالب جدید باید در آرامش باشد. گوش دادن زیاد اخبار یا بررسی کردن شبکه‌های اجتماعی، ذهن را شلوغ و پراکنده میکند و تمرکز روی مطالعه دشوار میشود.
عدم انتظار سکوت مطلق
درست است شما برای مطالعه و یادگیری دروس خود نیاز به محیطی آرام دارید اما سکوت کامل همیشه ضروری نیست زیرا این سکوت ممکن است باعث خستگی ذهن شما شود. تمرین تمرکز در محیط‌هایی با صدای محیط طبیعی، مانند صدای خیابان دور یا موسیقی آرام، باعث میشود مغزتان با شرایط مختلف سازگار شود و در بلندمدت تمرکز قوی‌تری ایجاد شود.
سوال پرسیدن
از خودتان سوال بپرسید. سوال پرسیدن از خودتان در زمان مطالعه، باعث فعال شدن ذهن شده و تمرکزتان را افزایش می‌دهد. اما چگونه؟ به عنوان مثال شما می‌توانید قبل از خواندن یک فصل، سوالاتی درباره محتوای آن فصل مطرح کنید و سپس پاسخ آنها را در متن پیدا کنید. این روش باعث میشود مغز فعالانه مطالب را پردازش کند وتمرکز شما بالا رود.
جدی بودن هنگام مطالعه
با خودتان این قرار را بگذارید که هنگام درس خواندن، تمام کارهای غیرضروری را کنار بگذارید و با جدیت کامل فقط مطالعه کنید. زمان مطالعه را به صورت دقیق و روزانه مشخص کنید و خودتان را ملزم به رعایت آن نمایید. اهداف کوتاه‌مدت و مشخص به صورت دقیق به شما کمک میکنند تا تمرکزتان حفظ شود.
نتیجه‌گیری
ما در این مقاله از کتاب آنلاین، به بررسی تکنیک‌هایی برای داشتن تمرکز بالا در درس خواندن پرداختیم. شما دانش‌اموزان گرامی باید به خاطر بسپارید که برای موفقیت در امتحانات نهایی و کنکور، علاوه بر تمرکز بالا، نیاز به منابع درست مطابق با سطحی علمی خود دارید. اگر شما می‌خواهید مسیر یادگیری خود را سریع‌تر و باکیفیت‌تر پیش ببرید، بهترین راه این است که از منابع معتبر و کتاب‌های کمک آموزشی استاندارد استفاده کنید.
در فروشگاه اینترنتی کتاب آنلاین می‌توانید خرید کتاب کمک آموزشی دروس مختلف را انجام دهید و از تخفیف کتاب کنکور بهره‌مند شوید. ارسال سریع کتاب‌ها توسط این مجموعه نیز باعث میشود بدون اتلاف وقت، مطالعه منظم و با تمرکز خود را ادامه دهید. این‌گونه شما به راحتی به منابع رتبه‌های برتر کنکور دسترسی خواهید داشت.
سوالات متداول
